Pradhan Mantri Matru Vandana Yojana: પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજના, સંપૂર્ણ માહિતી જાણો

Pradhan Mantri Matru Vandana Yojana: પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજનાનો હેતુ સગર્ભા સ્ત્રીઓના સ્વાસ્થ્યને સુધારવા અને સારવાર અને દવાઓના ખર્ચમાં મદદ કરવાનો છે. સરકાર દ્વારા સગર્ભા સ્ત્રીઓ અને સ્તનપાન કરાવતી માતાઓ માટે પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજના ચલાવવામાં આવે છે. આ યોજનાનો હેતુ આ માતાઓના સ્વાસ્થ્યને સુધારવાનો અને રોકડ પ્રોત્સાહનો દ્વારા કુપોષણની અસર ઘટાડવાનો છે. આ યોજના હેઠળ આ મહિલાઓના ખાતામાં દર વર્ષે 5000 રૂપિયા જમા થાય છે. આ 5000 રૂપિયા ત્રણ હપ્તામાં DBT દ્વારા લાભાર્થીના બેંક ખાતામાં સીધા જ મોકલવામાં આવે છે.

Pradhan Mantri Matru Vandana Yojana

પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજનામાં, ગર્ભાવસ્થા નોંધણી સમયે 1000 રૂપિયાનો પ્રથમ હપ્તો જમા કરવામાં આવે છે. જ્યારે, 2000 રૂપિયાનો બીજો હપ્તો ગર્ભાવસ્થાના છ મહિના દરમિયાન ઓછામાં ઓછા એક પ્રિનેટલ ચેકઅપ પછી આપવામાં આવે છે. આ પછી, 2000 રૂપિયાનો ત્રીજો હપ્તો બાળકના જન્મ પછી અને નોંધણી પછી આપવામાં આવે છે.

આ યોજના તે મહિલાઓ માટે શરૂ કરવામાં આવી છે જેઓ દૈનિક વેતન ધોરણ પર કામ કરે છે અથવા જેમની આર્થિક સ્થિતિ ખૂબ જ ખરાબ છે. આ યોજનાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન વેતનની ખોટ ઘટાડવાનો છે. કેન્દ્ર કે રાજ્ય સરકારના કોઈપણ ઉપક્રમ સાથે સંકળાયેલી મહિલાઓને સરકાર આ યોજનાનો લાભ આપતી નથી.

આ યોજનાનો લાભ પ્રથમ હયાત બાળકને જ આપવામાં આવે છે. આ 5000 રૂપિયા ગર્ભવતી મહિલાને સારવાર અને દવાઓના ખર્ચમાં મદદ કરે છે. આ ઉપરાંત આ આર્થિક મદદ મળવાથી ગર્ભવતી મહિલાઓને આરામ કરવાનો સમય પણ મળે છે.

પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજના – Highlight

પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજના માટેના મુખ્ય હેતુઓ

• પ્રથમ બાળકોનો જન્મ આપનારી માતાને પ્રસુતિ અગાઉ અને બાળકના જન્મ પછીના સમયગાળામાં એ કામ પર ન જાય તે મુખ્ય હેતુ છે.
• આરામ કરે એ હેતુસર એણે મળનાર મજૂરીની કમાણી જેટલા નાણાં સરકાર તરફથી વળતર રૂપે રોકડમાં આપવા.
• સગર્ભા મહિલાઓ અને ધાત્રી મહિલાઓમે રોકડમાં મજૂરી જેટલા નાણાં મળી રહે અને જરૂરી આરામ મળી રહે, પરિણામે પોતાનો અને બાળકનો શારીરિક વિકાસ થઇ શકે.

પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજના માટેના ડોક્યુમેન્ટ

પ્રથમ હપ્તા માટેનાં ડોક્યુમેન્‍ટ

• અરજી ફોર્મ A,
• બાળક ની મમતાકાર્ડ ખરી નકલ.
• માતા નાં આધાર કાર્ડ ની ખરી નકલ.
• બેંક અથવા પોસ્ટ ઓફિસ નાં ખાતા ની પાસબુક ની ખરી નકલ.
• BPL લાભાર્થી ને BPL નો તલાટી નો દાખલો.
• શહેરી વિસ્તાર માટે મહાનગરપાલિકા માંથી BPL નો દાખલો રજૂ કરવો.

બીજા હપ્તા માટેનાં ડોક્યુમેન્‍ટ

• અરજી ફોર્મ B.
• બાળક નું મમતા કાર્ડ ની ખરી નકલ.

ત્રીજા હપ્તા માટેનાં ડોક્યુમેન્‍ટ

• અરજી ફોર્મ C.
• બાળક નું મમતાકાર્ડ ની ખરી નકલ.
• માતા નું આધાર કાર્ડ અને પિતા નું આધાર કાર્ડ ની ખરી નકલ.
• બાળક નાં જન્મ નાં પ્રમાણપત્ર ની ખરી નકલ.

પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજનામાં મળવાપાત્ર લાભ

પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજના હેઠળ ત્રણ હપ્તામાં ₹5000 નું રોકડ પ્રોત્સાહન આપવામાં આવે છે:

• પ્રથમ હપ્તો – ₹1000/- આંગણવાડી કેન્દ્ર (AWC) / માન્ય આરોગ્ય સુવિધામાં ગર્ભાવસ્થાની વહેલી નોંધણી પર.
• બીજો હપ્તો – ₹2000/- ગર્ભાવસ્થાના છ મહિના પછી ઓછામાં ઓછું એક પ્રસૂતિ પહેલાની તપાસ (ANC) પ્રાપ્ત થાય છે.
• ત્રીજો હપ્તો – ₹2000/- જન્મ નોંધાયા પછી અને બાળકને BCG, OPV, DPT અને હેપેટાઇટિસ – B, અથવા તેના સમકક્ષ/અવેજીનું પ્રથમ ચક્ર પ્રાપ્ત થયું છે.

આ પણ વાંચો : ભારતની પ્રથમ અંડર વોટર મેટ્રો ટ્રેન

લાયકાત ધરાવતા લાભાર્થીઓને સંસ્થાકીય માતૃત્વ માટે જન સુરક્ષા યોજના (JSY) હેઠળ આપવામાં આવતું પ્રોત્સાહન મળશે અને JSY હેઠળ મળેલા પ્રોત્સાહનની ગણતરી માતૃત્વ લાભમાં કરવામાં આવશે જેથી સરેરાશ મહિલાને ₹6000/- મળશે.

પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજનામાં કોણ લાભ લઈ શકે?

• અરજદાર સ્ત્રી હોવી જોઈએ.
• અરજદાર ગર્ભવતી હોવી જોઈએ.
• અરજદાર નોકરી કરતો હોવો જોઈએ અને ગર્ભાવસ્થાને કારણે પગારની ખોટનો સામનો કરી રહ્યો છે.
• અરજદારની ઉંમર ઓછામાં ઓછી 19 વર્ષની હોવી જોઈએ.
• આ યોજના ફક્ત પ્રથમ જીવંત જન્મ માટે જ લાગુ પડે છે.

પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજનાના ફાયદાઓ

• સગર્ભા મહિલાને પ્રસુતિ પૂર્વે અને બાળકના જન્મ પછી તેના શારીરિક વિકાસ માટે ઉપયોગમાં આવે તે હેતુસર કુલ 5 હજાર રૂપિયા ચૂકવવામાં આવશે.
• આંગણવાડી કેન્દ્ર અથવા સરકારી દવાખાનામાં નોંધણી કરાવનાર ગર્ભવતી મહિલાને નોંધણી સમયે પહેલો હપ્તો રૂ. એક હજાર મળશે.
• ગર્ભ રહ્યાના છ માસ પછી તબીબી તપાસ કરાવતી વખતે બીજા હપ્તાના 2 હજાર રૂપિયા અપાશે.
• ત્રીજા હપ્તાના 2 હજાર રૂપિયા બાળકના જન્મ પછી બાળકને બી.સી.જી, ઓરલ પોલીયો વેક્સીન, ડી.પી.ટી અને હિપેટાઈટિસ-બી – આ સર્વ પ્રકારની રસી આપ્યા બાદ ચૂકવવામાં આવશે.
• દવાખાનામાં સુવાવડ કરાવનાર મહિલાને જનની સુરક્ષા યોજના હેઠળ જો આર્થિક સહાય આપવામાં આવી હશતો એ રકમ ગણતરીમાં લઈને સગર્ભા મહિલાઓને ઉપરની રકમ પ્રોત્સાહન તરીકે અપાશે, જે પ્રધાનમંત્રી માતૃવંદના યોજના અનુસાર અપાય છે, એ કુલ મળીને ૬ હજાર રૂપિયા થશે.

પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજનામાં લક્ષિત લાભાર્થીઓ

• 2017 ના જાન્યુઆરીની પહેલી તારીખ પછી, પરિવારમાં પહેલાં બાળકને જન્મ આપનારી તમામ સગર્ભા મહિલાઓને અને ધાવણા બાળકની માતાઓને આ યોજનાનો લાભ અપાશે.
• લાભાર્થી મહિલાના તબીબી પ્રમાણપત્રમાં દર્શાવેલ માસિક આવ્યાની તારીખ પ્રમાણે ગર્ભાવસ્થાનો કાળ ગણવામાં આવશે.
• ગર્ભ અધૂરે પડી જાય અથવા મૃત બાળકનો જન્મ થાય તેવા સંજોગોમાં-
• યોજનાનો ફક્ત એક વખત લાભ મળી શકશે.
• ગર્ભ પડી ગયો હોય અથવા મૃત બાળકને જન્મ આપ્યો હોય તેવી મહિલાઓને એ પછીની ગર્ભાવસ્થા વખતે યોજનાનો લાભ મળી શકશે.
• લાભાર્થીને આર્થીક સહાયનો પહેલો હપ્તો મળી ગયો હોય, ત્યારબાદ ગર્ભ પડી જાય તો એ પછીની બીજી ગર્ભાવસ્થા વેળાએ પહેલો હપ્તો બાદ કરીને બાકીના હપ્તાની સહાય અપાશે.
• એ જ રીતે જેટલા હપ્તા મળ્યા હોય તેટલા બાદ કરીને બાકીના હપ્તાની સહાય મળી શકશે.
• યોજનાના કોઈ લાભાર્થીને સહાયના બધા જ હપ્તા પ્રસુતિ અગાઉ મળી ગયા હોય.
• જો મૃત બાળક જન્મે તો બીજી વખતની ગર્ભાવસ્થા વખતે આ સહાય નહી મળે પરંતુ બાળકના જન્મ પછી ધાત્રી મહિલાઓને અપાતી સહાય મેળવવા હકદાર ગણાશે.
• આંગણવાડી કાર્યકર, આંગણવાડી સહાયક અથવા આશા કાર્યકર બહેનો જો બીજી બધી રીતે લાભાર્થી બનવા યોગ્ય હશે તો તેઓને પ્રધાનમંત્રી માતૃવંદના યોજનાના લાભ મળી શકશે.

પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજના ફોર્મ PDF

Form 1A

Form 1B

Form 1C

મહત્વની લિંક

FAQs

પ્રશ્ન : પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજનામાં કેટલા રૂપિયાની સહાય મળે છે?
જવાબ : રુપિયા 6000/-

પ્રશ્ન : પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજનામાં કેટલા હપ્તામાં સહાય આપવામાં આવે છે?
જવાબ : ત્રણ

પ્રશ્ન : હું ક્યારે બીજા હપ્તા માટે અરજી કરી શકું?
જવાબ : અરજદારના છેલ્લા માસિક સ્રાવ (LMP)ના 180 દિવસ પછી