PM Poshan Abhiyan In Gujarat 2023: ગુજરાતમાં પીએમ પોષણ અભિયાન વિશે સંપૂર્ણ માહિતી

પીએમ પોષણ અભિયાન યોજના શું છે?

PM Poshan Abhiyan In Gujarat 2023: PM પોષણ અભિયાન એટલે કે પ્રધાનમંત્રી પોષણ યોજનાનો એકમાત્ર મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય ભારતના મોટાભાગના બાળકો માટે ભૂખમરો અને શિક્ષણના બે મહત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓને હલ કરવાનો છે. સરકારી અને સરકારી સહાયિત શાળાઓમાં પાત્રતા ધરાવતા બાળકોની પોષણની સ્થિતિ સુધારવા તેમજ વંચિત વર્ગના ગરીબ બાળકોને વધુ નિયમિતપણે શાળામાં આવવા પ્રોત્સાહિત કરવા અને વર્ગખંડની પ્રવૃત્તિઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મદદ કરવા માટે આ યોજના બનાવવામાં આવી છે.

પીએમ પોષણ યોજના માટે પાત્રતા માપદંડ

• અરજદાર ભારતીય નાગરિક હોવો આવશ્યક છે.
• ઉમેદવારે સરકારી અથવા સરકારી સહાયિત શાળામાં પ્રાથમિક અથવા ઉચ્ચ પ્રાથમિક વર્ગ (1 થી 8 માં) માં નોંધણી કરાવવી આવશ્યક છે.

યોજના નો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય

• દેશમાં બાળકો, સગર્ભા અને સ્તનપાન કરાવતી મહિલાઓ અને કિશોરોની પોષણની સ્થિતિ સુધારવા માટે.
• આ વસ્તી જૂથોમાં સ્ટંટિંગ, કુપોષણ અને એનિમિયા સહિત કુપોષણનો વ્યાપ ઘટાડવા માટે.
• સમુદાય સ્તરે પોષણ સંબંધિત સેવાઓની ડિલિવરીમાં સુધારો કરવો.
• સામાન્ય લોકોમાં આવી સેવાઓ માટે જાગૃતિ અને માંગ વધારવા માટે.
• સ્તનપાન અને ફોર્ટિફાઇડ ખોરાક અને પૂરક ખોરાકના વપરાશને પ્રોત્સાહન આપો.
• સમુદાયોને પોષણનું શિક્ષણ આપવું.
• પોષણ દરમિયાનગીરીઓની દેખરેખ અને મૂલ્યાંકનને મજબૂત બનાવવું.

આ પણ વાંચો : અંબાલાલ પટેલે વાવાઝોડાની કરી આગાહી

પીએમ પોષણ અભિયાનની વિશેષતાઓ

• સરકારના જણાવ્યા મુજબ, કેન્દ્રીય રીતે સમર્થિત PM પોષણ કાર્યક્રમ પ્રાથમિક શાળાના વિદ્યાર્થીઓને તેમના વર્ગખંડોમાં ગરમ, તૈયાર ભોજન પહોંચાડશે અને તે દેશભરમાં 118 મિલિયનથી વધુ બાળકોને મદદ કરશે તેવી અપેક્ષા છે જેઓ 1 થી 8 ના ધોરણમાં નોંધાયેલા છે.
• રાષ્ટ્રીય મધ્યાહન ભોજન કાર્યક્રમને હવે પીએમ પોષણ યોજના તરીકે નામ આપવામાં આવશે અને તેમાં પૂર્વ પ્રાથમિક શાળાઓમાં એવા વિદ્યાર્થીઓનો સમાવેશ કરવામાં આવશે જેઓ બાલવાટિક (3-5 વર્ષની વય વચ્ચેના બાળકો) છે.
• આ કાર્યક્રમ એક સમયે “શાળાઓમાં મધ્યાહન ભોજન માટેની રાષ્ટ્રીય યોજના” તરીકે ઓળખાતો હતો, જેને ઘણીવાર “મિડ ડે મીલ” કાર્યક્રમ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• એનિમિયા અને અન્ય આરોગ્ય-સંબંધિત પરિસ્થિતિઓની ઉચ્ચ આવર્તન ધરાવતા જિલ્લાઓમાં બાળકોને પૂરક પોષણ ઉત્પાદનો સપ્લાય કરવા માટે ચોક્કસ જોગવાઈ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે અને દેશના તમામ જિલ્લાઓમાં કાર્યક્રમનું સામાજિક ઓડિટ જરૂરી બનાવવામાં આવ્યું છે.
• પ્રોગ્રામ હેઠળ કાર્યરત રસોઇયા અને સહાયકોને વળતર આપવાના હેતુ માટે, કેન્દ્રએ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર (DBT) પદ્ધતિમાં જવાનો આદેશ આપ્યો છે.
• વંશીય ભોજન અને સર્જનાત્મક મેનુઓને પ્રોત્સાહન આપવા માટે રસોઈ સ્પર્ધાઓ યોજવામાં આવશે અને ખેડૂત ઉત્પાદક સંસ્થાઓ (FPO) અને મહિલા સ્વસહાય જૂથો પણ યોજનાના અમલીકરણમાં સામેલ થશે. “શાળા પોષણ બગીચા”માંથી સ્થાનિક રીતે ઉગાડવામાં આવતી પૌષ્ટિક ખાદ્ય વસ્તુઓનો ઉપયોગ કરીને સ્થાનિક આર્થિક વિકાસને ટેકો આપવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવશે.

યોજના માટે મળવાપાત્ર લાભ

દિવસ દીઠ બાળક દીઠ પોષણ ધોરણ

પ્રાથમિક: કેલરી – 450; પ્રોટીન – 12 ગ્રામ 

ઉચ્ચ પ્રાથમિક: કેલરી – 700; પ્રોટીન – 20 ગ્રામ

દિવસ દીઠ બાળક દીઠ ખોરાકના ધોરણો

પ્રાથમિક: અનાજ – 100 ગ્રામ; કઠોળ – 20 ગ્રામ; શાકભાજી – 50 ગ્રામ; તેલ અને ચરબી – 5 ગ્રામ, મીઠું અને મસાલા – જરૂરિયાત મુજબ. 

ઉચ્ચ પ્રાથમિક: અનાજ – 150 ગ્રામ; કઠોળ – 30 ગ્રામ; શાકભાજી – 75 ગ્રામ; તેલ અને ચરબી – 7.5 ગ્રામ, મીઠું અને મસાલા – જરૂરિયાત મુજબ.

આ યોજના હેઠળ, 11.20 લાખ શાળાઓમાં અભ્યાસ કરતા વર્ગ 1 થી 8 ના 11.80 કરોડ બાળકો ઉપરાંત પ્રાથમિક શાળાઓમાં પૂર્વ-શાળાઓ અથવા બાલ વાટિકા (વર્ગ 1 પહેલાં) ના બાળકોને ગરમ રાંધેલા ભોજનની જોગવાઈ છે.

પોષણ અભિયાન યોજના માટે કેવી રીતે અરજી કરવી?

આ યોજના માટે કોઈ અરજી પ્રક્રિયા નથી. PM પોષણ સરકારી અને સરકારી સહાયિત શાળાઓમાં ભણતા તમામ બાળકોને સમાનરૂપે લાગુ પડે છે.